[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rozum to jedyna rzecz, która różni człowieka od zwierząt Ten rozum podpowiada nam, że stan natury jest niebezpieczny.
Rozum zwycięża- jednostki zawierają umowę społeczną, co wiąże się z ograniczeniem wolności. Jednak relacje pomiędzy
poszczególnymi państwami przypominają relacje ludzi ze stanu natury. Charakter człowieka nie ulega zmianie-pozostaje taki
sam niezależnie czy mamy do czynienia ze stanem natury czy z państwem. Pomimo zawarcia umowy społecznej nadal jest
egoistyczny.
Umowa społeczna składa się z:
1)strony umowy- stronami są wszystkie jednostki i tylko jednostki, suweren nie jest stroną umowy społecznej
2)formy- wszyscy w sposób świadomy i dobrowolny zawierają między sobą umowę
3) treść- jednostka zrzeka się wszystkich uprawnień dotyczących swojej osoby na rzecz suwerena, pod warunkiem, że każda
jednostka postąpi tak samo
W jednym momencie powstaje państwo i społeczeństwo. W wyniku takiej umowy powstaje władza absolutna, niepodzielna,
niezbywalna i niezawisła. Hobbes był ostatnim myślicielem, który utożsamiał państwo ze społeczeństwem. Umowa
społeczna wg Hobbes’a jest jednostronna i jednoetapowa. Suweren otrzymuje wszelkie uprawnienia jako darowiznę. Nigdy
nie można suwerenowi odmówić władzy.
Władza absolutna nie jest jednak celem samym w sobie-jest to środek służący okiełznaniu egoistycznych jednostek. Należy
dokonać wyboru- albo nieograniczona władza albo niebezpieczny stan natury. Monarchia nie jest jedynym ustrojem, który
opisuje Hobbes, ale jego zdaniem jest to ustrój najlepszy.
Władza- gwarant bezpieczeństwa. Władca nie powinien naruszać własności prywatnej- powinna panować wolność
gospodarcza, rozwój, zdobywanie wiedzy. Jednostka żyjąca w takim państwie pozbawiona jest uprawnień politycznych
(żadnych partii politycznych, żadnych możliwości wpływania na władzę). Jednostka posiada jednak pełnie praw cywilnych.
Jednostka nie ma prawa oporu. Istnieje on jednak z moralnego punktu widzenia bo jednostka nadal jest egoistyczna.
Prawo to wola suwerena. W stanie natury istnieje próżnia etyczna. W państwie absolutnym to władca decyduje o tym co
jest dobre a co złe, co jest sprawiedliwe a co nie- to władza tworzy normy aksjologiczne.
Co w przypadku gdy władza przestanie istnieć?? Wg Hobbes’a w tym samym momencie przestaje istnieć społeczeństwo,
JOHN LOCKE (1632-1704)
Twórca liberalizmu. Jego doktryna to całkowite zaprzeczenie założeń Hobbes’a. Za życia uwielbiany i ceniony.
Opis jednostki i stanu natury:
Człowiek jest istota rozumną, wyposażoną przez Boga w uprawnienia naturalne- prawo do życia, wolności i własności.
Uprawnienia te, ponieważ dane od boga, s a niezbywalne. Człowiek posiada również dwie władze:
1)władza zachowania własnej osoby czyli prawo do zachowania trzech uprawnień danych od boga- człowiek może ich bronić
2)władza ścigania, sądzenia i karania tych, którzy naruszają jego uprawnienia naturalne
Stan natury to stan powszechnej szczęśliwości, najlepszy okres w ludzkości. Ludzie żyją w małych grupkach (tak jak rodziny),
ale nie tworzą społeczeństwa, nie ma władzy etc. Ludzie rozpoznają swoje wzajemne uprawnienia i chcą ich przestrzegać-
optymizm antropologiczny. Państwo jest potrzebne po to aby ludzie nie byli sędziami we własnej sprawie. Po to właśnie
zawarto umowę społeczną. Umowa Johna Locke’a to umowa dwuetapowa:
1)etap pierwszy-utworzenie społeczeństwa obywatelskiego
•
Strony- stronami umowy są wszystkie jednostki, które zgadzają się na utworzenie społeczeństwa obywatelskiego
•
Społeczeństwo obywatelskie to moralna wspólnota oparta na uprawnieniach naturalnych, której członkowie zdaja
sobie sprawę z istnienia pewnych wspólnych interesów możliwych do realizacji tylko i wyłącznie dzięki współpracy
wszystkich; zawarcie tego społeczeństwa które utożsamiać należy ze społeczeństwem politycznym nie jest jednak celem
samym w sobie
2) etap drugi-polityczne powiernictwo
•
Strony: rząd wyłaniany ze społeczeństwa obywatelskiego i samo to społeczeństwo obywatelskie
•
Wynikiem tego etapu jest powstanie państwa. Przy wyborze rządu nie jest konieczna jednomyślność, wystarczy
zwykła większość.
•
Treścią umowy jest przekazanie na rzecz rządu dwóch władz posiadanych przez jednostkę
•
Państwo jest gwarantem uprawnień naturalnych jednostki. Jest ograniczone, nie może ingerować w ekonomię,
kulturę (państwo to „nocny stróż”)
Cel funkcjonowania państwa jest jednocześnie granicą jego działania- państwu nigdy nie wolno naruszać uprawnień
jednostki!!!
Gdy państwo narusza te uprawnienia jednostki maja prawo oporu. Należy jednak być ostrożnym w wykonaniu tego prawa
zbyt pochopnie. Należy przeanalizować czy taki opór nie spowoduje większych szkód w prawach naturalnych. John Locke
nie jest rewolucjonista. Dlatego uważa, że prawo oporu to ostateczność, zło konieczne, którego nie należy nadużywać .
Wg Locke’a nie ma możliwości powrotu do stanu natury nawet jeżeli władza przestanie istnieć. Możliwe jest jedynie
cofnięcie się do już uformowanego społeczeństwa obywatelskiego. Znów zostanie wyłoniony rząd i powróci państwo. To
dwuetapowość umowy społecznej uniemożliwia powrót do stanu natury.
John Locke był również twórcą trójpodziału władzy (proponuje instytucjonalny podział zapobiegający powrotowi
absolutyzmu). Jego trójpodział był inspiracja dla Monteskiusza.
Podział na:
1)władzę ustawodawczą, która jest najważniejsza. W podziale Locke’a nie ma równości władz. Suwerenność narodu
przejawia się właśnie w tym, że ta władza jest najważniejsza. Ta władza powinna składać się z dwóch izb (Izba lordów-
arystokraci, izba gmin). Pozwala to na reprezentowanie odmiennych interesów różnych grup społecznych. Nie wolno jednak
utożsamiać tej sytuacji z równością wszystkich ludzi jeśli chodzi o uprawnienia polityczne.
2) władza wykonawcza- jest to połączenie władz egzekutywy z sądownictwem przy jednoczesnym odmiennym składzie [ Pobierz całość w formacie PDF ]