[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zdolności handlowych i spekulatywnych, kombinowali w rozmaity sposób (por. A.
%7łbikowski %7łydzi polscy pod okupacją..., op. cit., s. 65).
Arcybiskup greckokatolicki we Lwowie, Andrzej Szpetycki, pisał 26 grudnia 1939 r.
do kardynała sekretarza kongregacji Kościoła Wschodniego E. Tisseranta o
zubożeniu ludności wskutek działalności %7łydów wykupujących za bezcen
oszczędności mieszkańców Lwowa (według książki Społeczeństwo polskie wobec
martyrologii i walki %7łydów w latach II wojny światowej. Materiały z sesji w
Instytucie Historii PAN w dniu 11 III 1993 r., wstęp i red. nauk. K. Dunin-Wasowicz,
Warszawa 1996, s. 23).
Autorzy wstępu do wydanego w 1996 r. wyboru z
ródeł na temat okupacji
sowieckiej wskazują, że szczególnie częste awansowanie na funkcje kierownicze
%7łydów i Białorusinów, spowodowało wśród polskiej społeczności nastrój niechęci,
a nawet wrogości do przedstawicieli obu tych nacji. Akcentują przy tym, że z
nadejściem władzy sowieckiej zarówno %7łydzi, jak Białorusini otrzymali szereg
przywilejów od władz sowieckich, podczas gdy Polacy stali się mniejszością
uciskaną na wielu polach (por. Okupacja sowiecka (1939-1941) w świetle tajnych
dokumentów, wybór z
ródeł pod red. T. Strzembosza, wybór oprac. i wstęp: K.
Jasiewicz, T. Strzembosz, M. Wierzbicki, Warszawa 1996, s. 21).
Depolonizacja szkolnictwa
W okresie od grudnia 1939 r. do stycznia 1940 r. zaczęła się zakrojona na szeroką
skalę depolonizacja szkolnictwa podstawowego, ogólnokształcącego i szkół
wyższych. Jak pisał Piotr %7łaron we wspomnianej już naukowej syntezie historii
ludności polskiej w ZSRR w czasach II wojny światowej: Na terenach zachodniej
Ukrainy (...) zwalniano ze szkól nauczycieli Polaków. Przeprowadzano też
weryfikację pracowników naukowych na Uniwersytecie Lwowskim (...). Usunięto z
programów szkolnych historię Polski i zmniejszono godziny przeznaczone na
naukę języka polskiego - 50 proc. w porównaniu do wymiaru nauki języka
ukraińskiego i rosyjskiego. Głównymi beneficjantami depolonizacji i weryfikacji
pracowników naukowych na Kresach Wschodnich stali się znowu traktowani jako
najbardziej zaufani %7łydzi. Wyraz
nie świadczą o tym odpowiednie zmiany w
składzie narodowościowym studentów na uczelniach. Jak pisał znakomity badacz
historii Polski Richard C. Lukas: Pod sowiecką okupacją zmienił się całkowicie
charakter Uniwersytetu Lwowskiego. Przed wojną wśród studentów było 70 proc.
Polaków oraz po 15 procent Ukraińców i %7łydów. Pod panowaniem sowieckim
odpowiednio 3, 12 i 85 proc. (por. R.C. Lukas Zapomniany Holocaust, Kielce 1995,
s. 164). Tak wielki skok procentowy studentów pochodzenia żydowskiego z 15 do
85 procent przy równoczesnym spadku ilości studentów polskich z 75 proc. do 3
proc. ogółu najlepiej świadczy, że część środowisk żydowskich miała szczególne
powody do wysławiania władzy sowieckiej.
Mieczysław Inglot, powołując się na pracę Antoniego Podrazy przedstawia zmiany
w składzie narodowościowym studentów Uniwersytetu Lwowskiego jako znacznie
mniejsze niż to podaje Lukas. Według Inglota: Zmienił się skład etniczny
studentów. Przed wojną studiowało na uczelni 60 proc. Polaków, 20 proc. %7łydów i
15 proc. Ukraińców. Według Antoniego Podrazy, w czerwcu 1941 r. studiowało 22
proc. Polaków, 34 proc. Ukraińców i 44 proc. %7łydów (por. M. Inglot Polska kultura
literacka Lwowa lat 1939-1941. Ze Lwowa i o Lwowie. Antologia, Wrocław 1995, s.
233). Nawet przy przyjęciu tych znacznie mniejszych liczb okazuje się, że ilość
Polaków studiujących na Uniwersytecie Lwowskim zmniejszyła się w ciągu paru lat
niemal trzykrotnie, podczas gdy liczba studentów żydowskich zwiększyła się w tym
czasie ponad dwukrotnie. Tak więc liczebny awans %7łydów nastąpił głównie
kosztem środowisk polskich: musiał więc wpłynąć negatywnie na nastroje
społeczeństwa polskiego wobec %7łydów.
"Odpowiednim" zmianom w składzie narodowościowym na uczelniach służyły
konsekwentnie przeprowadzane czystki. Jednym z głównym ich celów stało się
tropienie różnych domniemanych "polskich antysemitów" w szkołach i na
uczelniach. Na przykład na Politechnice Lwowskiej czystkę tego typu nadzorował
"komisarz" Politechniki, rosyjski %7łyd, ppłk Jusimow, bezwzględny politruk, [ Pobierz całość w formacie PDF ]