Franciszek_MaĹyszBHPwZakĹadziePracy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zatem o przepisy powo�anej ustawy Prawo atomowe i wydane na
jej podstawie przepisy wykonawcze.
Przepisy rozdzia�u 3 ustawy Prawo atomowe okreSlaj� podsta-
wowe zasady zatrudniania pracowników w warunkach nara�enia na
promieniowanie jonizuj�ce. Pracownikiem w rozumieniu art. 3 pkt
149
29 prawa atomowego jest zaS osoba zatrudniona w ramach stosun-
ku pracy, osoba wykonuj�ca prac� na podstawie innej ni� stosunek
pracy, jak równie� osoba wykonuj�ca dzia�alnoS� na w�asny rachu-
nek, które w warunkach nara�enia na promieniowanie jonizuj�ce
mog� otrzyma� dawki przekraczaj�ce wartoSci dawek granicznych
okreSlonych dla osób z ogó�u ludnoSci. Poj�cie pracownik jest tu
wi�c szersze ni� okreSlone w art. 2 k.p.
Kto jest odpowiedzialny za przestrzeganie wymaga� dotycz�-
cych bezpiecze�stwa j�drowego i ochrony radiologicznej? Jakie
obowi�zki w tym zakresie ci�� na osobie odpowiedzialnej?
Za przestrzeganie wymaga� bezpiecze�stwa j�drowego i ochro-
ny radiologicznej odpowiedzialny jest kierownik jednostki organiza-
cyjnej wykonuj�cej dzia�alnoS� zwi�zan� z nara�eniem na dzia�anie
promieniowania jonizuj�cego. W jednostce organizacyjnej wykonu-
j�cej dzia�alnoS� wymagaj�c� zezwolenia istnieje obowi�zek opraco-
wania i wdro�enia programu bezpiecze�stwa j�drowego i ochrony
radiologicznej, zawieraj�cego co najmniej opis urz�dze� i procedur
maj�cych na celu ochron� pracownika, ogó�u ludnoSci i Srodowiska
przed zagro�eniem. W jednostce organizacyjnej wykonuj�cej dzia-
�alnoS� wymagaj�c� zezwolenia wewn�trzny nadzór nad przestrze-
ganiem wymaga� bezpiecze�stwa j�drowego i ochrony radiologicz-
nej sprawuje osoba, która posiada uprawnienia inspektora ochrony
radiologicznej. Wymaganie takie nie dotyczy jednostki organizacyj-
nej wykonuj�cej dzia�alnoS� z aparatami rentgenowskimi do celów
weterynaryjnych pracuj�cymi w systemie zdj�ciowym oraz jednost-
ki organizacyjnej wykonuj�cej dzia�alnoS� z urz�dzeniami rentge-
nowskimi przeznaczonymi do kontroli osób, przesy�ek i baga�u (art.
7 prawa atomowego).
Zgodnie z art. 7a prawa atomowego, kierownik jednostki orga-
nizacyjnej zasi�ga opinii inspektora ochrony radiologicznej na temat
badania i sprawdzania urz�dze� ochronnych i przyrz�dów pomiaro-
wych, obejmuj�cej w szczególnoSci:
1) ocen� urz�dze� maj�cych wp�yw na ochron� radiologiczn�
przed dopuszczeniem do ich stosowania,
150
2) dopuszczenie do stosowania nowych lub zmodyfikowanych
xróde� promieniowania jonizuj�cego, z punktu widzenia ochrony ra-
diologicznej,
3) cz�stotliwoS� sprawdzania skutecznoSci stosowanych Srod-
ków i technik ochrony przed promieniowaniem,
4) cz�stotliwoS� wzorcowania przyrz�dów pomiarowych, spraw-
dzanie ich sprawnoSci i w�aSciwego u�ytkowania.
W mySl przepisów art. 9 prawa atomowego, kierownik jednost-
ki organizacyjnej jest obowi�zany zapewni� wykonywanie dzia�al-
noSci zgodnie z zasad� optymalizacji, wymagaj�c�, aby przy roz-
s�dnym uwzgl�dnieniu czynników ekonomicznych i spo�ecznych
liczba nara�onych pracowników i osób z ogó�u ludnoSci by�a jak
najmniejsza, a otrzymywane przez nich dawki promieniowania joni-
zuj�cego by�y mo�liwie ma�e. Kierownik jednostki organizacyjnej
jest te� obowi�zany przeprowadzi� ocen� nara�enia pracowników,
a je�eli z analizy optymalizacyjnej wynika taka koniecznoS� usta-
li� dla nich dalsze ograniczenia nara�enia, tak, �eby otrzymane
przez nich dawki promieniowania jonizuj�cego by�y nie wy�sze ni�
ustalone dla nich ograniczniki dawek (limity u�ytkowe dawek). Je-
�eli ograniczniki dawek zostan� ustalone w zezwoleniu, to mo�li-
woS� ich przekroczenia podlega zg�oszeniu przez kierownika jed-
nostki organizacyjnej organowi, który wyda� zezwolenie. Przez
ogranicznik dawki (limit u�ytkowy dawki) nale�y rozumie� ograni-
czenie przewidywanych dawek indywidualnych, które mog� pocho-
dzi� od okreSlonego xród�a promieniowania jonizuj�cego, uwzgl�d-
nione podczas planowania ochrony radiologicznej w celach zwi�za-
nych z optymalizacj� (art. 3 pkt 23 prawa atomowego).
Co to s� dawki graniczne promieniowania jonizuj�cego?
Przez dawk� graniczn� rozumie si� wartoS� dawki promieniowa-
nia jonizuj�cego, wyra�on� jako dawka skuteczna lub równowa�na,
dla okreSlonych osób, pochodz�c� od kontrolowanej dzia�alnoSci za-
wodowej, której nie wolno przekroczy�. Dawka skuteczna (efektyw-
na) zaS to suma wa�onych dawek równowa�nych od zewn�trzne-
go i wewn�trznego napromienienia tkanek i narz�dów, wyra�ona od-
powiednim wzorem okreSlonym w za��czniku do powo�anej ustawy
151
Prawo atomowe. Natomiast dawka równowa�na to dawka po-
ch�oni�ta w tkance lub narz�dzie, wa�ona dla rodzaju i energii pro-
mieniowania jonizuj�cego, wyra�ona równie� wzorem okreSlonym
w za��czniku do powo�anej ustawy Prawo atomowe.
Dawki graniczne obejmuj� sum� dawek pochodz�cych zarówno
od nara�enia zewn�trznego, jak i wewn�trznego (art. 13 ust. 1 pra-
wa atomowego). Suma dawek promieniowania jonizuj�cego dla pra-
cowników oraz ogó�u ludnoSci, pochodz�cych od wszystkich rodza-
jów wykonywanej dzia�alnoSci ��cznie, nie mo�e, z pewnymi wyj�t-
kami, przekracza� dawek granicznych okreSlonych w przepisach
wydanych na podstawie art. 25 pkt 1 ustawy (art. 14 ust. 1 prawa
atomowego). Na podstawie tej delegacji ustawowej Rada Ministrów
wyda�a rozporz�dzenie z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek
granicznych promieniowania jonizuj�cego (DzU nr 20, poz. 168).
Przepisy tego rozporz�dzenia wdra�aj� postanowienia dyrektywy
96/29/Euratom z dnia 13 maja 1996 r. w sprawie podstawowych
norm bezpiecze�stwa dotycz�cych ochrony zdrowia przed promie-
niowaniem jonizuj�cym pracowników i ogó�u ludnoSci (DzUrz WE
L 159 z 29.06.1996).
Powy�sze rozporz�dzenie okreSla dawki graniczne promieniowa-
nia jonizuj�cego, wskaxniki pozwalaj�ce na wyznaczenie dawek sto-
sowane przy ocenie nara�enia oraz sposób i cz�stotliwoS� dokony-
wania oceny nara�enia w odniesieniu do pracowników oraz osób
z ogó�u ludnoSci.
Dla pracowników dawka graniczna, wyra�ona jako dawka sku-
teczna (efektywna), wynosi 20 mSv (milisiwertów) w ci�gu roku
kalendarzowego. Dawka ta mo�e by� w danym roku kalendarzo-
wym przekroczona do wartoSci 50 mSv, jednak pod warunkiem, �e
w ci�gu kolejnych pi�ciu lat kalendarzowych jej sumaryczna war-
toS� nie przekroczy 100 mSv. Natomiast dawka graniczna, wyra�o-
na jako dawka równowa�na, wynosi w ci�gu roku kalendarzowego:
1) 150 mSv dla soczewek oczu,
2) 500 mSv dla skóry, jako wartoS� Srednia dla dowolnej po-
wierzchni 1 cm2 napromienionej cz�Sci skóry,
3) 500 mSv dla d�oni, przedramion, stóp i podudzi.
152
Kobieta, od chwili zawiadomienia przez ni� kierownika jednost-
ki organizacyjnej o ci��y, nie mo�e by� zatrudniona w warunkach [ Pobierz całość w formacie PDF ]